Verkeersveiligheidsaudit brengt cruciale verbeterpunten aan het licht voor HOV traject door de Blaricummermeent.
In opdracht van gemeente Blaricum heeft Van Leersum Infra B.V. een verkeersveiligheidsrapport opgesteld over het HOV traject door de Blaricummermeent. Dit rapport brengt belangrijke aandachtspunten en potentiële veiligheidsrisico’s aan het licht voor de nieuwe HOV verbinding tussen Huizen en Hilversum. Gemeente Blaricum heeft via de wethouder en verschillende raadsleden altijd aangegeven dat het traject door de Blaricummermeent volledig veilig moet zijn, zie het nieuwsbericht van 22 augustus 2023: wethouder: “alleen tracé als wij het veilig kunnen garanderen”
In juli 2024 is een audit uitgevoerd, nadat het traject door de Blaricummermeent weer open was voor normaal verkeer maar nog voor de ingebruikname van de buslijn. Het rapport naar aanleiding van deze audit analyseert grondig het deel van de route van de Stichtseweg (bij de tennisvereniging) via de Floris V Dreef en de Stroomzijde naar de Aristoteleslaan.
De audit heeft verschillende risico’s geïdentificeerd en deze in het verkeersveiligheidsrapport gegroepeerd in vier risicoclusters. Cluster A (Damwand) en Cluster B (Gordiaanse knoop) worden beschouwd als ernstige risico’s, terwijl Cluster C (30 km/u borden) en Cluster D (geloofwaardigheid HOV) een gemiddeld risico vormen.
De opmerkingen bij cluster B om van de Gordiaanse knoop mogelijk een normale T splitsing te maken zijn opvallend omdat dit strijdig is met het doel van de Gordiaanse Knoop zoals dit opgesteld is door de gemeente bij de aanleg van de Blaricummermeent.
In cluster D benoemt het verkeersveiligheidsrapport dat de huidige maatregelen voor vertraging zorgen van de HOV lijn wat ten koste gaat van de geloofwaardigheid van de HOV lijn. Een terechte opmerking die bij het bekend maken van de plannen ook al benoemd is door veel inwoners van de wijk voordat begonnen werd met de werkzaamheden om de Stroomzijde en de Floris V dreef klaar te maken voor de HOV buslijn. Toen is al opgemerkt dat er mogelijk andere oplossingen waren dan door de Blaricummermeent heen waar de bus waarschijnlijk sneller door zou kunnen rijden. Nu al wordt geconstateerd dat de bus van lijn 100 regelmatig harder rijdt op de Stroomzijde dan 30 kilometer per uur, net als overig verkeer.
Gemeente Blaricum heeft de bevindingen in het verkeersveiligheidsrapport geanalyseerd en plannen gemaakt voor de implementatie van de aanbevelingen. In een reactienota biedt de gemeente een diepgaande blik op de geconstateerde tekortkomingen die voortkomen uit het veiligheidsrapport en de voorgestelde oplossingen.
De reactienota van de gemeente bevestigt dat de verkeersveiligheidsaudit een aantal belangrijke tekortkomingen heeft aangetoond in het ontwerp en de aanleg van het HOV traject in Blaricum. De gemeente benadrukt de noodzaak van een nauwkeurige planning en uitvoering om de verkeersveiligheid te waarborgen en geeft aan dat veel van de voorgestelde verbeteringen relatief eenvoudig uit te voeren lijken. In de reactienota is per punt uitgewerkt welke oplossing de gemeente ziet voor geconstateerde problemen in het verkeersveiligheidsrapport. Het voortdurend monitoren van de situatie na de implementatie van de verbeteringen is van essentieel belang geeft de gemeente aan.
Vanaf vrijdag 8 november begint de gemeente met het afwerken van hun lijst uit de reactienota naar aanleiding van de aanbevelingen van het verkeersveiligheidsrapport. De wegbeheerder bepaalt welke maatregelen op korte termijn genomen kunnen worden om de gesignaleerde knelpunten aan te pakken. Het doel is om vóór de openstelling van de HOV lijn de noodzakelijke aanpassingen door te voeren, zodat de veiligheid van alle weggebruikers gewaarborgd is.
Ook de klankbordgroep HOV kijkt kritisch mee met de aanpassingen en aanbevelingen. In de klankbordgroep zitten betrokken wijkbewoners die in contact staan met de gemeente en de projectleider HOV. De klankbordgroep heeft voordat de audit werd afgenomen ook langs het traject gelopen met deze projectleider en een lijst met punten aangegeven die aandacht behoeven.
Het is goed dat de gemeente zo voortvarend aan de slag gaat met de verbeterpunten die uit de audit voortkomen. De lange lijst in de reactienota geeft hun urgentie aan. Echter kiest de gemeente ook om bepaalde risico’s te negeren die wel genoemd worden in het veiligheidsrapport. Bijvoorbeeld de valbeveiliging bij de damwand die als groot risico genoemd wordt met ernstige verkeerslachtoffers. En ook situaties die aangeduid worden als gemiddeld risico met kans op materiële schade en letsel, zoals de middengeleider en bermblokken bij de Gordiaanse knoop, het smalle voetpad van 0,9 meter langs een deel van de Stroomzijde en situaties bij fietspaden en oversteken die niet eenduidig zijn. Tenslotte reageert de gemeente helemaal niet op het advies van het veiligheidsrapport om de Gordiaanse knoop om te bouwen tot een T splitsing, misschien wel de meest controversiële aanbeveling uit het rapport en die bovendien in gaat tegen de hele bedoeling van de Gordiaanse knoop. Het is nog onduidelijk hoe de gemeente de Gordiaanse knoop veiliger gaat maken of gaat handhaven terwijl het duidelijk is dat hier een enorm verslechterde situatie is gecreëerd door alle aanpassingen en werkzaamheden.
Hieronder worden de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen uit het verkeersveiligheidsrapport benoemd. Begeleidende foto’s komen uit het verkeersveiligheidsrapport. Onder aan dit nieuwsbericht staat het hele verkeersveiligheidsrapport en de reactienota van de gemeente waarin de gemeente reageert op de punten uit het veiligheidsrapport.
Cluster A: Damwand zonder valbeveiliging en bebakening
De damwand heeft geen valbeveiliging (hekwerk) terwijl de bovenzijde breed is en hoog ligt ten opzichte van het water. Wanneer een voetganger of onderhoudsmedewerker naar beneden valt, kan er ernstig letsel optreden door de aanwezige beschoeiing.
Daarnaast ontbreken schrikhekken of staan deze op een onlogische locatie. Bij slechte zichtomstandigheden kan dit als gevolg hebben dat voertuigen rechtdoor rijden door het ontbreken van een hekwerk en/of schrikhek. Bij de Floris V Dreef wordt dit versterkt door de rechtdoor pijl op de rijstrook voor een rechtsafbeweging.
Aanbevolen wordt om een hekwerk te plaatsen op de damwand en deze te combineren met schrikhekken.
Risico: Groot risico – Situatie met kans op ernstige verkeersslachtoffer(s)
Cluster B: Gordiaanse knoop
De Gordiaans knoop kent diverse tekortkomingen. Geconstateerd is dat er regelmatig oneigenlijke routes worden gereden. Door de diverse oorzaken en de mogelijkheid tot het rijden van ongeoorloofde routes, kunnen er onverwachte situaties ontstaan die de kans verhogen op aanrijdingen.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid om de busbaan te gebruiken ondanks de aanwezigheid van slagbomen. De slagbomen gaan ook open voor auto’s of er kan omheen gereden worden. Dit onverwachte gedrag van de slagbomen kan leiden tot situaties waarbij andere weggebruikers de rijrichting van de busbaan volgen, met verhoogde kans op aanrijdingen.
Ook kent de inrichting diverse elementen (geknikte of afgesneden banden, bermblokken) die kunnen leiden tot abrupte bewegingen van voertuigen doordat er bij aanrijding onverwachte krachten op het voertuig komen.
Daarnaast bestaat de kans dat bussen een deel van de doorgaande rijbaan blokkeren als de slagbomen niet werken. Het gebrek aan ruimte voor de bussen om veilig en comfortabel stil te staan als de slagbomen te langzaam openen of niet werken kan zorgen voor vertragingen, maar kan ook de doorstroming van het overige verkeer belemmeren. Een mogelijke oplossing die het rapport aanraadt, is het herzien van de ruimteverdeling rondom de busbaan, zodat de slagbomen tijdig reageren en de bus zonder oponthoud kan doorrijden.
Aanbevolen wordt om de Gordiaanse knoop te monitoren en bij de constatering van blijvend veelvuldig oneigenlijk gebruik of regelmatige (bijna) ongevallen door de obstakels, de knoop aan te passen tot reguliere T-kruising waarmee bermblokken overbodig worden en verwachte (en toegestane) bewegingen aanwezig zijn.
Risico: Groot risico – Situatie met kans op ernstige verkeersslachtoffer(s)
Cluster C: Onderscheid tussen verschillende 30km wegen
Er zijn diverse borden met een snelheid van 30km/u geplaatst. Dit is niet eenduidig gedaan.
Voor de bocht in de Floris V Dreef is een advies snelheid 30km/u geplaatst. Bij de rotonde Aristoteleslaan is bij het inrijden van de Stroomzijde het 50 bord verwijderd en wordt onder het bebouwde kom-bord geen snelheid meer gegeven (hoe hard mag je direct na de rotonde?). Verderop staat een zone bord gecombineerd met een maximum snelheidsbord waarbij deze ook een afwijkende maatvoering heeft t.o.v. de andere borden.
Het inconsistente gebruik van verschillende borden voor 30 km/u zones leidt tot onduidelijkheid en verhoogt de kans op verkeerde snelheden. Zorg voor een duidelijk onderscheid tussen de wegvakken waar 30km/u mag worden gereden.
Risico: Gemiddeld risico – Situatie met kans op materiële schade en letsel
Cluster D: Geloofwaardigheid HOV
Er is een Hoogwaardige Openbaar Vervoer verbinding aangelegd. Op de stroomzijde mag de bus slechts 30km/u rijden. Ter plaatse van de Gordiaanse knoop moet de bus eerst stoppen voorafgaand aan de slagboom, vervolgens bij de VRI wachten en van oost naar west een complexe beweging maken. Dit heeft een negatief effect op de dienstregeling (extra tijd) en is voor de reiziger niet comfortabel. Dit geeft niet het idee van een HOV-verbinding. Risico bestaat dat de bus onvoldoende benut wordt. Ook kan de bus verloren tijd willen inhalen wat tot hogere snelheden leidt die door de overige weggebruikers niet wordt verwacht en geaccepteerd.
Risico: Gemiddeld risico – Situatie met kans op materiële schade en letsel
Enkele andere belangrijke constateringen uit het verkeersveiligheidsrapport:
Verwarring door inconsistente bebording en markering
Een andere kritieke bevinding betreft de inconsistentie in verkeersborden, vooral bij fietsoversteken en voorrangssituaties. Zo zijn bij de Floris V Dreef en de Stroomzijde verschillende aantallen haaientanden aangebracht, wat de herkenbaarheid vermindert. Ook ontbreekt op sommige fietsoversteken een duidelijke voorrangsbebording, terwijl andere oversteken juist wel voorzien zijn van borden. Deze inconsistentie kan voor verwarring zorgen bij fietsers en automobilisten, met als gevolg dat er meer kans is op botsingen. Het rapport beveelt aan om de bebording en markeringen uniform uit te voeren en in lijn te brengen met andere verkeerssituaties in de omgeving.
Risico’s voor fietsers en voetgangers door obstakels en smalle doorgangen
Op verschillende locaties in het auditgebied constateert het rapport dat er onvoldoende ruimte is voor voetgangers en fietsers of dat er obstakels staan op het fietspad, hierdoor kunnen gevaarlijke situaties ontstaan. Langs de Stroomzijde bijvoorbeeld is een smal voetpad van slechts 0,90 meter aangelegd, dat op sommige punten door begroeiing verder wordt versmald. Hierdoor moeten gebruikers, zoals mensen met kinderwagens, rolstoelgebruikers of mensen met een rollator, mogelijk het fietspad gebruiken, wat een verhoogd risico op aanrijdingen met fietsers met zich meebrengt. Het rapport adviseert om de begroeiing in te perken en de minimale breedte van het voetpad te garanderen. En het rapport adviseert verschillende obstakels te verwijderen of zodanig te verplaatsen dat de doorgang verbreed wordt.
Veiligheidsproblemen door slechte verlichting en obstructies
Bij het kruispunt Floris V Dreef en Stichtseweg constateert de audit dat een ontbrekende lamp in een lichtmast de zichtbaarheid voor weggebruikers ernstig belemmert, vooral bij slechte weersomstandigheden of in de avonduren. Deze onvoldoende verlichting vergroot de kans op ongevallen, en het rapport dringt erop aan om de verlichting op dit punt snel te herstellen.
Een andere uitdaging is de positie van een lichtmast langs de Floris V Dreef, die verder van de weg staat dan de andere masten. Dit verschil veroorzaakt verstoringen in de lichtlijn, wat verwarring kan scheppen, vooral bij slecht zicht. De audit adviseert om deze lichtmast dichter bij de weg te plaatsen en de lichtlijn te uniformeren.
