De GAD Gooi en Vechtstreek is verantwoordelijk voor de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval voor de gemeenten in de regio, hier vallen de gemeenten Blaricum, Gooise Meren, Hilversum, Huizen, Laren, Weesp en Wijdemeren onder. In 2016 is gekozen om PMD (plastic, metaal en drinkkartons) bij de bron te scheiden, dit betekent dat inwoners deze afvalsoort in een aparte bak aan moeten leveren, net zoals restafval, papier/karton en GFT. Het afvalbedrijf RKN haalt het gescheiden PMD afval op bij alle huizen in de regio. In december 2021 heeft de regio besloten om door te gaan met deze manier van inzamelen, met name omdat dat goedkoper was dan nascheiding bij de afvalverwerker.
Het huidige contract met RKN voor de inzameling van PMD loopt binnenkort af. Daarom hebben de gemeenten in de regio Gooi en Vechtstreek afgelopen weken gestemd over de voorzetting van het inzamelen bij de bron of voor nascheiden van PMD afval. Nascheiding is een systeem waarbij het afvalbedrijf de scheiding uitvoert in plaats van de inwoners. Er zou ook een peiling gehouden worden over hoe inwoners de oranje kliko en het apart inzamelen van het PMD-afval ervaren hebben, maar deze peiling is nooit gehouden.
Afgelopen periode is gebleken dat de gemeenten in de regio Gooi en de Vechtstreek het liefst weer over gaan op nascheiding van PMD afval en restafval in plaats van de aparte oranje PMD bak. De gemeenten Hilversum, Wijdemeren, Gooise Meren en Laren zijn voor nascheiding. Onze eigen gemeente Blaricum hield onlangs in de gemeenteraadsvergadering als enige vast aan de bronscheiding van PMD. In gemeente Huizen volgt op 31 mei nog een besluit maar dit is voor de meerderheid in de regio niet meer van belang.
In de gemeenteraadsvergadering van Blaricum op 16 april was alleen de VVD voor nascheiding. Zij schreven hierover:
“De VVD Blaricum was de enige partij die voor nascheiding heeft gestemd. Vele gemeenten zijn ons al voorgegaan. Het is technisch mogelijk om PMD afval machinaal te scheiden en die techniek zal de komende jaren alleen maar verder worden ontwikkeld. Alleen met nascheiding kan nog milieu winst worden behaald. In 2020 is besloten om in 2024 nogmaals deze overstap te overwegen. De besluiteloosheid van de raad om nu wederom voor uitstel te kiezen bestempelen wij als koudwatervrees. Een enquête die was toegezegd heeft niet plaatsgevonden. Maar wij kunnen ons voorstellen dat de meeste inwoners blij zijn als het scheiden van PMD afval verleden tijd wordt.”
Raymond Gradus, hoogleraar bestuur en economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, bevestigt dat nascheiding de nieuwe toekomst wordt en ziet graag dat er meer gebruik wordt gemaakt van machines die het afval scheiden in plaats van de consument. Hij verwijst hierbij ook naar een onderzoek naar de werking van nascheiding dat in de provincie Friesland is uitgevoerd. Daaruit blijkt dat de kwaliteit van PMD uit nascheiding beter is dan de kwaliteit van bronscheiding. De hoogleraar denkt dat het een kwestie van tijd is voordat het merendeel van de gemeenten is overgestapt op nascheiding. “Ik denk dat nascheiding de toekomst is. Het is beter voor het milieu, de burger en uiteindelijk ook de portemonnee.” Een factor die hieraan gaat bijdragen is de krapte op de arbeidsmarkt. “Er waren nu al afvalbedrijven die de werkroosters niet rond kregen. Met nascheiding bespaar je een op te halen afvalstroom en dus is er minder personeel nodig.”
Doordat de meerderheid van gemeenten nu voor nascheiding is betekent dit waarschijnlijk het einde van de oranje containers voor PMD in de tuinen van de inwoners. De precieze invulling van de afvalscheiding moet nog worden vastgelegd, maar de gemeenten hebben hun voorkeur voor nascheiding doorgegeven aan de Regio Gooi en Vechtstreek, die uiteindelijk de definitieve beslissing neemt. Het huidige contract met RKN loopt eind december af, terwijl het contract met het restafvalverwerkingsbedrijf EVI tot juni 2026 doorloopt. De aanbesteding voor de nieuwe afvalverwerkingsregeling moet dit jaar nog beginnen.
Er zitten wel kosten aan de overgang naar nascheiding. Ondanks de kostenbesparingen op inzameling, zoals minder wagens en medewerkers, stijgen de verwerkingskosten omdat er geen inzamelvergoeding voor bronscheiding meer wordt ontvangen. Er wordt uitgegaan van een eenmalige kostenpost van 737.000 euro en de structurele kosten worden geschat op 642.000 euro per jaar. Deze kosten zullen via de afvalstoffenheffing worden doorberekend aan de inwoners. Dit betekent per inwoner extra eenmalige kosten van 3 euro en extra structurele kosten van 2,63 euro per jaar.
Hoewel het GAD in 2021 beloofde een enquête onder de inwoners te houden, is dit uiteindelijk niet gedaan. Het GAD ziet nu geen mogelijkheid om dit alsnog te organiseren gezien de fase van de besluitvorming. De gemeenteraden moeten nu hun beslissing nemen, met de definitieve keuze die eind juni door het regiobestuur wordt gemaakt. Wel is er een onderzoek uitgevoerd door KplusV waaruit bleek dat veel inwoners het fijn zouden vinden als ze één container minder in hun tuin hebben staan en dat ze zelf het PMD niet apart hoeven te houden. Uit het onderzoek kwam ook naar voren dat de bereidheid om te scheiden is gedaald van 70 procent naar 64 procent, waarbij geldt dat elk procent lagere respons een extra kostenpost van 27.000 euro is. Dit komt doordat dan meer vervuild PMD afval toch niet gebruikt kan worden en alsnog verbrandt moet worden als het te vervuild is met andere materialen.
De beslissing over het nieuwe contract zal waarschijnlijk lopen tot eind juni 2026, gelijk met het restafvalcontract. Dit betekent mogelijk dat de regio nog anderhalf jaar doorgaat met bronscheiding, waarna opnieuw kan worden gekeken naar de beste methode voor PMD-inzameling.
