Dinsdag 9 april heeft de gemeenteraad van Blaricum in een commissievergadering gesproken over het beschikbaar stellen van een voorbereidingskrediet voor onderzoek, communicatie en voorleggen keuzes met betrekking tot de waterkwaliteit en het waterbeheer in de Blaricummermeent. Wij schreven hier op 3 april al een bericht over. (Investering in waterkwaliteit Blaricummermeent: College vraagt 98.000 euro voor onderzoek)

Het College vraagt een voorbereidingskrediet van 98.000 euro en een overweging voor vervanging van het zandfilter in de Blaricummermeent, afgeschreven over 30 jaar. Gedurende het overleg tussen de gemeenteraadsleden en de wethouder kwamen er veel vragen op die soms leiden tot verwarring en onduidelijkheid.

De discussie begint met de vraag of de gemeente wel verantwoordelijk is voor de waterkwaliteit, gezien het feit dat het waterschap normaliter deze verantwoordelijkheid draagt en het beheer van de Meentstroom overgedragen is aan Waternet. Er wordt gevraagd of het niet beter zou zijn om de titel van het voorstel te veranderen in ‘voorbereidingskrediet onderzoek zandfilter’ in plaats van ‘voorbereidingskrediet onderzoek waterkwaliteit.’ Dit om onduidelijkheid bij inwoners te voorkomen en geen verwachtingen te scheppen dat de gemeente over de waterkwaliteit gaat in de Meentstroom.

De wethouder benadrukt echter dat de titel ‘waterkwaliteit’ toch echt beter aansluit bij het voorstel en de vergunningseisen van het waterschap. Het gaat namelijk helemaal niet om het zandfilter zelf maar het doel is om te onderzoeken hoe aan deze vergunningseisen van het waterschap voor de waterkwaliteit kan worden voldaan, met of zonder zandfilter. Er is geconstateerd dat het zandfilter niet aan de vergunning voldoet.

Hier komen veel vragen uit voort wat er precies moet veranderen om het zandfilter weer operationeel te maken. De discussie verbreedt zich naar de definitie van ‘functioneren’ met betrekking tot het zandfilter en de waterkwaliteit. Er komen vragen naar voren over wat precies wordt verstaan onder een ‘werkend systeem’, welke normen hierbij gehanteerd worden en of een werkend zandfilter alleen het probleem oplost in de Meentstroom. Bij de gemeenteraadsleden is er behoefte aan meer duidelijkheid over welke normen worden nagestreefd en hoe deze zich verhouden tot specifieke vervuilende stoffen zoals nitraat en fosfaat.

De belangrijke vraag is of het zandfilter wel effectief is, ook als het wel werkt, en of de investeringen in een mogelijk nieuw zandfilter wel gerechtvaardigd zijn. Het zandfilter is in 2011 opgeleverd als werkend en gebruiksklaar, maar sinds 2021 is er al onduidelijkheid of het zandfiltersysteem wel voldoende filtert en effectief is. Er is zelfs een technisch onderzoek waar mogelijk uit naar voren zou komen dat het zandfilter helemaal niet gewerkt heeft. De vraag is wie hier voor verantwoordelijk is en was in de afgelopen jaren. Men was in de veronderstelling dat onderhoud en inspecties een taak is van het waterschap en dat groot onderhoud voor de gemeente is. Maar komt dit groot onderhoud op dit moment niet voort uit een gebrek aan inspecties en onderhoud in de afgelopen jaren? En heeft het zandfilter überhaupt wel gewerkt?

De raadsleden praten over de verantwoordelijkheid en mogelijke aansprakelijkheid van de partijen die betrokken zijn bij het ontwerp en de uitvoering van het waterbeheersysteem, inclusief het zandfilter. Er wordt opgemerkt dat het zandfilter slechts een onderdeel is van een groter waterbeheersysteem dat verschillende factoren omvat, waaronder sluiswerking en pompfunctionaliteit. Er wordt benadrukt dat de gemeente er alles aan zal doen om de beste uitkomst voor haar inwoners te garanderen, inclusief het onderzoeken van mogelijke claims.

Verschillende raadsleden uiten hun zorgen over de hoge kosten die een nieuw filter met zich mee zou kunnen brengen, zonder dat duidelijk is hoe lang het filter effectief zal zijn. Er wordt zelfs geopperd dat de kosten in de miljoenen kunnen lopen, wat aanzienlijke financiële gevolgen zou hebben voor de gemeente.

Vanuit de raad wordt gevraagd om eerlijke communicatie over de situatie, waarbij de mogelijkheid misschien wel aanwezig is dat het probleem niet volledig op te lossen is als er sprake is van overmacht, gezien de natuurlijke omstandigheden en de opwarming van de aarde. Dit standpunt wordt niet gedeeld door alle raadsleden.

De wethouder benadrukt dat hoewel er veel onzekerheid is, de raad actie moet ondernemen om de waterkwaliteitsproblemen aan te pakken. Het is noodzakelijk om het probleem grondig te onderzoeken en verschillende opties naast elkaar te leggen voordat er een definitieve beslissing kan worden genomen. Het doel is om het probleem zo goed mogelijk op te lossen, rekening houdend met alle betrokkenen en de financiële haalbaarheid op lange termijn. De kosten en de levensduur van mogelijke oplossingen moeten nog worden bepaald.

Het debat tussen de gemeenteraadsleden en de wethouder illustreert de moeilijkheid van het onderwerp en de rol van het zandfilter in relatie tot de waterkwaliteit en de complexiteit van het systeem. Het debat eindigt met een voorstel van de raadsleden om het voorstel van het College te amenderen om de nadruk te leggen op een meer gerichte aanpak van het probleem en om duidelijkheid te verschaffen over de onderzoeksopdracht. Het debat zal worden voortgezet tijdens de komende raadsvergadering op dinsdag 16 april, waarbij verdere beslissingen zullen worden genomen over de aanpak van het waterprobleem en het uitvoeren van het noodzakelijke onderzoek.